موزه صلح تهران یکی از موزه‌های برجسته‌ای است که به ترویج فرهنگ صلح و کاهش تنش‌های جهانی پرداخته و در سال‌های اخیر به یکی از مراکز مهم فرهنگی و آموزشی در ایران تبدیل شده است. این موزه با هدف ترویج صلح، دوستی و همزیستی مسالمت‌آمیز میان ملت‌ها، و همچنین افزایش آگاهی درباره آثار و پیامدهای جنگ‌ها و درگیری‌ها، به‌ویژه از جنبه‌های انسانی آن، تأسیس شده است. موزه صلح تهران در سال ۱۳۸۶ و با حمایت انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی و در پی ابتکار تعدادی از فعالان صلح و بازماندگان جنگ تحمیلی، به‌ویژه قربانیان حملات شیمیایی، افتتاح شد.
این موزه با تأکید بر جنبه‌های انسانی جنگ و درگیری، به نمایش آثار و مستندات متنوعی از پیامدهای جنگ و خشونت، به‌ویژه آثار سلاح‌های شیمیایی، پرداخته و در کنار آن، به معرفی اقدامات و برنامه‌های مختلف در زمینه ترویج صلح و پیشگیری از جنگ‌ها و خشونت‌ها نیز می‌پردازد. یکی از ویژگی‌های برجسته موزه صلح تهران، ارتباط آن با شبکه جهانی موزه‌های صلح است که از جمله مهم‌ترین مراکز مشابه در سطح جهانی می‌توان به موزه صلح هیروشیما در ژاپن و موزه صلح برلین در آلمان اشاره کرد.
موزه صلح تهران از چندین بخش مختلف تشکیل شده است که هر کدام به موضوعات خاصی در زمینه جنگ و صلح اختصاص دارند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این موزه، بخشی است که به قربانیان سلاح‌های شیمیایی اختصاص دارد. ایران در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، قربانی یکی از شدیدترین حملات شیمیایی در تاریخ معاصر شد و بسیاری از مردم، از جمله نظامیان و غیرنظامیان، در مناطق مختلف کشور، به‌ویژه در استان‌های مرزی مانند خوزستان و کردستان، تحت تأثیر این حملات قرار گرفتند. در این بخش از موزه، مستنداتی از قربانیان این حملات شیمیایی به نمایش درآمده و بازدیدکنندگان می‌توانند با شرایط سختی که این افراد با آن مواجه بوده‌اند، آشنا شوند.
یکی از قسمت‌های مهم این بخش، ارائه تصاویر، اسناد و وسایلی است که توسط قربانیان حملات شیمیایی به موزه اهدا شده‌اند. برخی از این قربانیان، پس از تحمل سال‌ها رنج ناشی از اثرات این سلاح‌ها، جان خود را از دست داده‌اند و برخی دیگر نیز هنوز با مشکلات جدی جسمی و روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نمایش این آثار و یادگاری‌ها، پیامدهای فاجعه‌بار جنگ و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی را به‌طور ملموس و عینی به نمایش می‌گذارد و به بازدیدکنندگان این پیام را می‌رساند که جنگ‌ها چه تأثیرات ناگواری بر زندگی انسان‌ها دارند.
موزه صلح تهران همچنین به تاریخچه جنگ‌های بزرگ جهان و تأثیرات آنها بر بشریت پرداخته است. در این بخش، به‌ویژه به جنگ‌های جهانی اول و دوم و پیامدهای آنها بر کشورهای مختلف اشاره شده است. این جنگ‌ها، به‌عنوان دو رویداد بزرگ و فاجعه‌بار در تاریخ قرن بیستم، نشانگر هزینه‌های سنگین جنگ و خشونت برای ملت‌ها هستند. در کنار آن، موزه صلح تهران به معرفی توافق‌نامه‌ها و پیمان‌های بین‌المللی در زمینه کاهش تسلیحات و منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی و کشتار جمعی پرداخته و تلاش‌های جهانی برای ترویج صلح و پیشگیری از جنگ‌ها را معرفی می‌کند.
یکی از بخش‌های مهم موزه، نمایش مستندات و فیلم‌های کوتاه از بازماندگان جنگ و حملات شیمیایی است. این فیلم‌ها، که بسیاری از آنها توسط قربانیان و خانواده‌های آنان تهیه شده است، به بازدیدکنندگان کمک می‌کند تا بهتر درک کنند که جنگ‌ها چه تأثیرات عمیقی بر زندگی افراد و جوامع دارند. علاوه بر این، موزه صلح تهران میزبان جلسات و کارگاه‌های آموزشی مختلفی با موضوعات مرتبط با صلح، حقوق بشر و کاهش تنش‌های جهانی است. این برنامه‌ها به‌ویژه برای جوانان و دانشجویان طراحی شده است تا آنان را با مفاهیم صلح، دوستی بین‌المللی و اهمیت گفتگو و همزیستی مسالمت‌آمیز آشنا سازد.
موزه صلح تهران همچنین با هدف تشویق بازدیدکنندگان به مشارکت فعال در ترویج صلح، برنامه‌های متنوعی برای بازدیدکنندگان برگزار می‌کند. از جمله این برنامه‌ها، برگزاری نمایشگاه‌های موقت با موضوعات مرتبط با صلح و محیط زیست، مسابقات هنری و ادبی با محوریت صلح و دوستی، و جلسات گفتگو با بازماندگان جنگ و فعالان صلح است. این برنامه‌ها فرصتی برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند تا به‌طور فعال در بحث‌های مرتبط با صلح و کاهش خشونت مشارکت کنند و دیدگاه‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد موزه صلح تهران، همکاری آن با سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای مرتبط با صلح است. این موزه با همکاری سازمان ملل متحد، صلیب سرخ جهانی و دیگر نهادهای بین‌المللی، به اجرای پروژه‌ها و برنامه‌هایی در زمینه ترویج صلح و حقوق بشر می‌پردازد. همچنین موزه صلح تهران به‌طور منظم با دیگر موزه‌های صلح در سراسر جهان در ارتباط است و در برنامه‌های مشترک بین‌المللی در زمینه ترویج صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز شرکت می‌کند.
موزه صلح تهران بخشی نیز به مسائل زیست‌محیطی و تأثیرات جنگ بر محیط زیست اختصاص داده است. جنگ‌ها و درگیری‌ها اغلب منجر به تخریب گسترده محیط زیست می‌شوند و پیامدهای جبران‌ناپذیری برای اکوسیستم‌ها و حیات وحش به همراه دارند. در این بخش، به بازدیدکنندگان اطلاعاتی در مورد تأثیرات مخرب جنگ‌ها بر منابع طبیعی و اکوسیستم‌ها ارائه می‌شود و تلاش‌های بین‌المللی برای حفظ محیط زیست در شرایط جنگ و بحران‌های انسانی به نمایش گذاشته می‌شود.
یکی از بخش‌های برجسته موزه صلح تهران، بخش مربوط به کودکان است. کودکان به‌عنوان آسیب‌پذیرترین گروه‌های جامعه در جنگ‌ها و درگیری‌ها، همواره تحت تأثیر شدید قرار می‌گیرند و موزه صلح تهران به‌طور ویژه به این موضوع پرداخته است. در این بخش، به نمایش آثار هنری کودکان قربانی جنگ و همچنین ارائه داستان‌ها و مستنداتی از زندگی کودکان در مناطق جنگ‌زده پرداخته شده است. این بخش از موزه به بازدیدکنندگان یادآوری می‌کند که چگونه جنگ‌ها زندگی‌های بی‌گناه کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهند و اهمیت ترویج صلح و جلوگیری از درگیری‌ها برای حفظ آینده نسل‌های جوان را برجسته می‌کند.
علاوه بر این، موزه صلح تهران به معرفی شهدای صلح‌طلب و کسانی که در راه ترویج صلح و کاهش خشونت‌ها جان خود را از دست داده‌اند، می‌پردازد. این بخش از موزه به بازدیدکنندگان یادآوری می‌کند که ترویج صلح و حقوق بشر، همیشه با چالش‌ها و مخاطراتی همراه است و افرادی هستند که در این راه قربانی شده‌اند. در این بخش، تصاویر و اسنادی از شخصیت‌های برجسته صلح‌طلب، مانند مارتین لوتر کینگ، مهاتما گاندی، و نلسون ماندلا به نمایش درآمده و تلاش‌های این افراد برای ترویج صلح و عدالت جهانی مورد تجلیل قرار گرفته است.
موزه صلح تهران همچنین بخشی را به تاریخچه و سیر تحول مفهوم صلح در فرهنگ‌های مختلف اختصاص داده است. در این بخش، بازدیدکنندگان می‌توانند با دیدگاه‌ها و آموزه‌های مختلف ادیان و فرهنگ‌های جهانی درباره صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز آشنا شوند. از آموزه‌های اسلامی و صوفی‌گری درباره صلح درونی گرفته تا دیدگاه‌های بودیسم، مسیحیت و دیگر ادیان و فلسفه‌های شرقی و غربی، همه در این بخش مورد بررسی قرار گرفته‌اند. هدف این بخش، نشان دادن این واقعیت است که صلح یک مفهوم جهانی است که در همه فرهنگ‌ها و ادیان به آن توجه شده است.
یکی دیگر از برنامه‌های مهم موزه صلح تهران، برگزاری نمایشگاه‌های هنری با محوریت صلح و دوستی است. این نمایشگاه‌ها شامل آثار هنری مختلف از هنرمندان داخلی و بین‌المللی است که به موضوعات مرتبط با صلح، دوستی بین ملت‌ها، و مقابله با خشونت و جنگ پرداخته‌اند. آثار هنری مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی و هنرهای مفهومی به‌طور منظم در این نمایشگاه‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند و فضایی
برای بیان هنری مفهوم صلح فراهم می‌شود.
موزه صلح تهران نه تنها به‌عنوان یک مرکز فرهنگی و آموزشی فعالیت می‌کند، بلکه به‌عنوان یک نهاد اجتماعی نیز نقش مهمی در ترویج فرهنگ صلح و دوستی در جامعه دارد. این موزه با برگزاری برنامه‌های مختلف فرهنگی و آموزشی، توانسته است جامعه را با اهمیت ترویج صلح و پیشگیری از خشونت و درگیری آشنا کند و به‌ویژه جوانان را به مشارکت در این فرآیند تشویق کند. موزه صلح تهران به‌عنوان یکی از مراکز پیشرو در زمینه ترویج فرهنگ صلح و حقوق بشر در ایران و منطقه، به‌طور پیوسته در حال گسترش فعالیت‌های خود است و تلاش می‌کند تا با همکاری‌های بین‌المللی و ملی، نقش مؤثری در ترویج صلح جهانی ایفا کند.
در نهایت، موزه صلح تهران فضایی است که به یادآوری اهمیت صلح و دوستی بین ملت‌ها و نشان دادن پیامدهای ناگوار جنگ و خشونت می‌پردازد. این موزه با ارائه آثار و مستندات متنوع، بازدیدکنندگان را به تأمل در مورد ضرورت ترویج صلح و تلاش برای جلوگیری از جنگ‌ها و درگیری‌های انسانی دعوت می‌کند. موزه صلح تهران نه تنها یک مکان تاریخی و فرهنگی است، بلکه یک پیام قوی از انسانیت، همبستگی و تلاش برای ایجاد دنیایی بهتر و عاری از خشونت را به جهانیان ارائه می‌دهد.