موزه دوران اسلامی یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین موزه‌های ایران است که به نمایش آثار تاریخی و هنری مرتبط با دوره‌های مختلف اسلامی در ایران می‌پردازد. این موزه در کنار موزه ملی ایران واقع شده و به عنوان بخشی از مجموعه موزه‌های ملی کشور، به معرفی تمدن و فرهنگ اسلامی در ایران و جهان اسلام می‌پردازد. این موزه در سه طبقه و با نمایشگاه‌هایی متنوع، آثار گرانبها و کم‌نظیری را از دوران مختلف اسلامی به نمایش گذاشته است.
موزه دوران اسلامی با هدف حفظ و نمایش آثار هنری، تاریخی و فرهنگی دوران اسلامی ایران تأسیس شده است. آثار موجود در این موزه از قرون اولیه اسلامی تا دوران معاصر را پوشش می‌دهند و به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد تا با تکامل هنر و تمدن اسلامی در ایران و تأثیرات آن بر جهان اسلام آشنا شوند. در این موزه، مجموعه‌ای از هنرهای مختلف همچون معماری، خوشنویسی، سفالگری، فلزکاری و نساجی به نمایش گذاشته شده است که هرکدام از این هنرها نمایانگر جنبه‌های مختلفی از فرهنگ و تمدن اسلامی ایران هستند.
یکی از بخش‌های برجسته موزه دوران اسلامی، نمایشگاه سفال و سرامیک‌های مربوط به دوره‌های مختلف اسلامی است. در این بخش، آثاری از سفال‌های ساده و لعاب‌دار که مربوط به قرون اولیه اسلامی تا دوره‌های بعدی است به نمایش گذاشته شده‌اند. سفالگری و سرامیک‌سازی یکی از مهم‌ترین هنرهای دوران اسلامی در ایران بوده و نقش مهمی در زندگی روزمره مردم ایفا می‌کرده است. این آثار نشان‌دهنده تکنیک‌های پیشرفته و مهارت‌های هنری ایرانیان در ساخت ظروف و آثار سفالی است که با نقش‌ها و طرح‌های هندسی، گیاهی و خطاطی اسلامی تزئین شده‌اند.
یکی دیگر از بخش‌های مهم موزه دوران اسلامی، آثار فلزی و جواهرات دوره‌های اسلامی است. فلزکاری در ایران دوران اسلامی به اوج خود رسید و هنرمندان ایرانی در ساخت ظروف، سلاح‌ها و جواهرات فلزی با مهارت‌های خاصی فعالیت می‌کردند. در این موزه، نمونه‌هایی از آثار فلزی همچون شمشیرها، سپرها، ظروف فلزی و جواهرات زیبا و ارزشمند به نمایش گذاشته شده‌اند. این آثار نه تنها از نظر هنری، بلکه از نظر تاریخی و فرهنگی نیز بسیار ارزشمند هستند و به بازدیدکنندگان امکان می‌دهند تا با تکنیک‌ها و مهارت‌های فلزکاری دوران اسلامی آشنا شوند.
خطاطی و خوشنویسی یکی از مهم‌ترین هنرهای اسلامی است که در موزه دوران اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد. خوشنویسی به عنوان یکی از هنرهای مقدس در اسلام شناخته می‌شود و نقشی اساسی در تزئین مساجد، قرآن‌ها و کتب دینی داشته است. در این موزه، نمونه‌هایی از قرآن‌های خطی، کتاب‌های دینی و آثار خوشنویسی اسلامی به نمایش گذاشته شده است. این آثار شامل نسخه‌های نفیس قرآن کریم، قطعاتی از کتیبه‌های خوشنویسی شده و همچنین کتاب‌های علمی و ادبی است که با هنر خطاطی زیبا تزئین شده‌اند. آثار خوشنویسی در این موزه نمایانگر اوج هنر خوشنویسی ایرانیان در دوران اسلامی است.
بخش دیگری از موزه دوران اسلامی به معماری اسلامی اختصاص دارد. در این بخش، ماکت‌هایی از مساجد، مدارس، مقبره‌ها و دیگر بناهای مذهبی و تاریخی دوره‌های اسلامی به نمایش گذاشته شده‌اند. معماری اسلامی ایران با استفاده از عناصر معماری بومی و هنری ایرانی، به یکی از برجسته‌ترین سبک‌های معماری در جهان تبدیل شده است. از ویژگی‌های معماری اسلامی ایران می‌توان به استفاده از نقوش هندسی، کتیبه‌های قرآنی و تزئینات کاشی‌کاری اشاره کرد که در آثار موجود در موزه به خوبی نمایش داده شده‌اند.
نساجی و پارچه‌بافی یکی دیگر از هنرهای برجسته دوران اسلامی است که آثار آن در موزه دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده است. پارچه‌های نفیس، قالی‌ها و منسوجات دیگر که با دست بافته شده‌اند، نشان‌دهنده مهارت‌های هنری و فنی بافندگان ایرانی در دوران اسلامی هستند. در این بخش، نمونه‌هایی از پارچه‌های زربفت، گلیم‌ها و قالی‌های قدیمی و همچنین منسوجاتی با طرح‌های اسلامی و ایرانی به نمایش گذاشته شده‌اند. این آثار نمایانگر تأثیر فرهنگ و هنر اسلامی بر هنر نساجی ایران است و نشان‌دهنده نقش مهم این هنر در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم در دوران اسلامی است.
یکی از بخش‌های خاص موزه دوران اسلامی، نمایشگاه سکه‌های دوران اسلامی است. در این بخش، مجموعه‌ای از سکه‌های طلا، نقره و برنز که مربوط به دوره‌های مختلف خلافت‌های اسلامی و پادشاهی‌های ایرانی هستند، به نمایش گذاشته شده است. سکه‌های دوران اسلامی نه تنها به عنوان ابزار اقتصادی، بلکه به عنوان آثار هنری و فرهنگی نیز اهمیت دارند. این سکه‌ها با نقوش و کتیبه‌های اسلامی تزئین شده‌اند و نشان‌دهنده تحول و تکامل هنر و فرهنگ اسلامی در طول زمان هستند.
موزه دوران اسلامی همچنین به نمایش آثار هنری و فرهنگی مرتبط با مراسم مذهبی و آئین‌های دینی می‌پردازد. در این بخش، آثاری همچون چراغ‌های مسجد، ظروف وضو، مهرهای نماز و دیگر اشیای مرتبط با عبادت و مناسک دینی به نمایش گذاشته شده است. این آثار نمایانگر جنبه‌های مذهبی و آئینی زندگی مردم در دوران اسلامی هستند و به بازدیدکنندگان امکان می‌دهند تا با ابعاد مختلف فرهنگ دینی در ایران اسلامی آشنا شوند.
از دیگر بخش‌های مهم موزه دوران اسلامی می‌توان به نمایشگاه اسناد و مدارک تاریخی اشاره کرد. در این بخش، مجموعه‌ای از اسناد و مدارک کتبی مربوط به دوران مختلف اسلامی به نمایش گذاشته شده است. این اسناد شامل فرمان‌های سلطنتی، نامه‌های اداری، قراردادها و دیگر مدارک مهم تاریخی است که نمایانگر ساختار اداری و اجتماعی ایران در دوران اسلامی است. این بخش از موزه به پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ ایران کمک می‌کند تا با جنبه‌های مختلف حاکمیت و زندگی اجتماعی مردم در دوره‌های مختلف اسلامی آشنا شوند.
موزه دوران اسلامی به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و علمی مهم کشور، به ترویج فرهنگ و هنر اسلامی و ایرانی در داخل و خارج از کشور می‌پردازد. این موزه نه تنها به عنوان محلی برای نمایش آثار هنری و تاریخی، بلکه به عنوان مرکزی برای پژوهش و آموزش در زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری فعالیت می‌کند. موزه دوران اسلامی با برگزاری نمایشگاه‌های موقت، کارگاه‌های آموزشی و سمینارهای علمی، به تقویت آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ اسلامی در جامعه کمک می‌کند.
این موزه همچنین با همکاری با دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی داخلی و خارجی، به پژوهش‌های علمی در زمینه‌های مختلف تاریخی و فرهنگی کمک می‌کند. موزه دوران اسلامی با جمع‌آوری و نگهداری آثار هنری و فرهنگی، به حفظ و ارتقای میراث فرهنگی اسلامی ایران کمک می‌کند و به عنوان یک منبع غنی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی شناخته می‌شود.
از دیگر برنامه‌های موزه دوران اسلامی می‌توان به برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی و همکاری با موزه‌های خارجی اشاره کرد. این نمایشگاه‌ها به معرفی فرهنگ و هنر اسلامی ایران در سطح جهانی کمک می‌کنند و به تبادل فرهنگی و علمی میان ایران و دیگر کشورهای اسلامی و غیر اسلامی می‌پردازند. این برنامه‌ها نه تنها به تقویت هویت فرهنگی اسلامی ایران کمک می‌کنند، بلکه به معرفی و ترویج فرهنگ اسلامی در سطح جهانی نیز نقش بسزایی ایفا می‌کنند.
در نهایت، موزه دوران اسلامی با نمایش آثار گرانبها و ارزشمند از دوره‌های مختلف اسلامی، به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و هنری ایران شناخته می‌شود. این موزه به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد تا با تکامل هنر و تمدن اسلامی در ایران آشنا شوند و از آثار هنری و تاریخی مرتبط با این دوره‌ها لذت ببرند. موزه دوران اسلامی با برنامه‌های آموزشی و پژوهشی خود، به ترویج فرهنگ اسلامی در جامعه کمک می‌کند و نقش مهمی در حفظ و ارتقای میراث فرهنگی ایران ایفا می‌کند. این موزه به عنوان یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی تهران، به همه علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی توصیه می‌شود و بازدید از آن تجربه‌ای بی‌نظیر و آموزنده خواهد بود.